Dlaczego marże kredytowe w Polsce są wyższe niż w innych krajach UE? – Analiza NBP

NBP wyjaśnia: Dlaczego marże kredytowe w Polsce są wyższe niż w innych krajach UE?

Marże kredytowe w Polsce od lat należą do jednych z najwyższych w Unii Europejskiej. Najnowszy raport Narodowego Banku Polskiego rzuca światło na przyczyny tego zjawiska oraz wyjaśnia, jakie mechanizmy rynkowe sprawiają, że Polacy płacą wyższe odsetki od kredytów hipotecznych niż obywatele innych państw członkowskich.

Wyższe marże w porównaniu z Europą

Według opublikowanego przez NBP raportu, marże kredytowe w Polsce były średnio wyższe niż w krajach UE. Analiza danych dotyczących kredytów udzielanych w latach 2016–2025 wykazała, że przy zmiennym oprocentowaniu (opartym głównie na stawce WIBOR) marże były o około 0,3 punktu procentowego wyższe niż przeciętnie w Unii. W przypadku kredytów z okresowo stałym oprocentowaniem różnica była jeszcze większa i wynosiła 1,5 punktu procentowego.

Marże kredytowe w Polsce były wyższe niż średnio w innych krajach UE, co w dużej mierze wynika z czynników specyficznych dla krajowego rynku kredytowego, które banki muszą brać pod uwagę – podkreślają autorzy raportu NBP.
[2]

Specyfika krajowego rynku a ceny kredytów

NBP wskazuje na kilka istotnych czynników, które mają wpływ na wysokość marż:

• Struktura rynku – Polska charakteryzuje się wysokim udziałem kredytów o zmiennej stopie procentowej. Takie produkty generują większe ryzyko po stronie banków, które muszą odpowiednio je wyceniać.
• Ryzyko kredytowe – Banki w Polsce uwzględniają specyficzne ryzyka, takie jak wyższy poziom niepewności regulacyjnej oraz zmienność otoczenia makroekonomicznego, co przekłada się na bardziej konserwatywną politykę przy ustalaniu marż.
• Otoczenie prawne i koszty działalności – Niestabilność przepisów oraz rosnące koszty związane z dochodzeniem należności i obsługą portfela kredytowego również wpływają na finalny koszt kredytu dla klientów.

Perspektywy dla kredytobiorców w 2025 roku

Mimo wyższych marż, w czerwcu 2025 roku obserwuje się znaczący spadek rat kredytów hipotecznych, nawet przy braku obniżki stóp procentowych NBP. Spadek ten związany jest z obniżeniami stawek referencyjnych WIBOR – obecnie WIBOR 3M wynosi 5,20% (stan na 4 czerwca 2025 roku), a prognozy na kolejne miesiące wskazują na dalszy spadek nawet do 4,3%. Przykładowo, rata kredytu na 500 tys. zł na 30 lat z marżą 2,1% w czerwcu zmaleje o około 172 zł w porównaniu z poprzednimi kalkulacjami.

Kiedy marże mogą się obniżyć?

Eksperci zwracają uwagę, że dopóki nie zostaną ograniczone lokalne ryzyka prawne i nie wzrośnie przewidywalność polityki gospodarczej, marże kredytowe pozostaną w Polsce wyższe niż w większości państw członkowskich UE. Otwarte pozostaje też pytanie o konkurencję w sektorze bankowym oraz potencjalny wpływ zmian regulacyjnych na ceny produktów kredytowych w kolejnych latach.

Podsumowanie

Mimo poprawy warunków makroekonomicznych i spadku rat kredytowych, polscy kredytobiorcy muszą liczyć się z wyższymi kosztami finansowania niż ich odpowiednicy w innych krajach UE. Kluczowe dla zmiany tej sytuacji pozostają kwestie strukturalne i prawne specyficzne dla polskiego rynku bankowego.