Nowe kontrole firm i deregulacja od maja 2025 – obawy przedsiębiorców i zmiany prawne

Zdecydowany ruch rządu: Nowe kontrole firm niepokoją przedsiębiorców

W ostatnich miesiącach biznesowe środowiska w Polsce żyją w napięciu, wywołanym zapowiadanymi zmianami legislacyjnymi zwiększającymi kompetencje organów kontrolnych oraz wprowadzającymi szereg nowych obowiązków dla przedsiębiorców. Rząd argumentuje, że nowe prawo ma uporządkować rynek i chronić interesy państwa oraz konsumentów, jednak wielu właścicieli firm obawia się wzmożonej liczby kontroli oraz rosnących kosztów związanych z dostosowaniem do regulacji.

40 deregulacyjnych zmian od 1 maja 2025 roku

11 marca 2025 roku Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy deregulacyjnej, który zakłada wejście w życie aż 40 istotnych zmian od 1 maja 2025 r. Przewidziano zmiany zarówno w prawie gospodarczym, jak i administracyjnym – w tym kwestie dotyczące kontroli działalności gospodarczej, zasad funkcjonowania firm rzemieślniczych, rozszerzenia programu Mały ZUS Plus, a także ułatwień w obszarze zamówień publicznych.

• Ułatwienia w działalności nierejestrowej – m.in. brak obowiązku przekazywania do urzędów dokumentów prokury lub pełnomocnictw, jeśli uprawnienia można potwierdzić w publicznych rejestrach.
• Zmiany w prawie zamówień publicznych – uproszczenie procedur i większa przejrzystość dla przedsiębiorców ubiegających się o zamówienia.
• Zachęty do mediacji w postępowaniach administracyjnych – poprawa relacji administracja–biznes.
• Uelastycznienie zasad prowadzenia kontroli przez organy państwowe wobec przedsiębiorstw.
• Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych, w tym rozszerzenie zakresu programu Mały ZUS Plus.

Wszystkie te rozwiązania mają na celu poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej i ograniczenie biurokracji. Jednak z drugiej strony, pojawiają się także narzędzia zwiększające skuteczność kontroli, co budzi obawy o presję fiskalną na biznes i większe obciążenia administracyjne.[1]

Nowe kompetencje organów podatkowych i kontrole skarbowe

W 2025 roku Urząd Skarbowy uzyskał nowe narzędzia kontrolne i coraz częściej przygląda się nawet prywatnym umowom kupna-sprzedaży. Aktualnie skarbówka może przeprowadzić kontrolę do pięciu lat wstecz, licząc od końca roku podatkowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Nowe uprawnienia umożliwiają jeszcze dogłębniejsze weryfikacje – urzędnicy są szczególnie zainteresowani transakcjami na rynku nierejestrowanym oraz nieopodatkowanymi przychodami, również wśród osób fizycznych powiązanych z przedsiębiorstwami.[3]

Polski Akt o Dostępności 2025 – nowe obowiązki dla firm

Kolejną istotną zmianą dla polskich przedsiębiorców jest wejście w życie Polskiego Aktu o Dostępności, implementującego unijne przepisy dotyczące European Accessibility Act. Począwszy od 28 czerwca 2025 r. wiele firm – szczególnie działających na rynku cyfrowym i usługowym – będzie musiało zapewnić dostępność produktów oraz usług dla osób ze szczególnymi potrzebami. Zaniedbanie tych obowiązków może wiązać się z wysokimi sankcjami oraz utratą możliwości startu w zamówieniach publicznych.[2]

• Obowiązek zapewnienia dostępnych interfejsów i dostosowanych aplikacji dla osób z niepełnosprawnościami.
• Przygotowywanie dokumentacji i komunikacji w prostym, zrozumiałym języku.
• Dostosowywanie stron internetowych i dokumentów pod kątem dostępności cyfrowej.
• Umożliwienie obsługi klienta w sposób dostępny dla wszystkich użytkowników.

Reakcja rynku: obawy i oczekiwania przedsiębiorców

Businessmeni i menedżerowie firm z różnych sektorów komentują, że zmiany prawne – choć niosą szansę na uproszczenie wielu formalności – mogą w praktyce zwiększyć liczbę kontroli i ryzyko kosztownych sankcji za nawet niezamierzone uchybienia formalne. Organizacje przedsiębiorców apelują o realne uproszczenia i jasność interpretacyjną nowych przepisów, aby unikać sytuacji niepewności prawnej, która zniechęca do inwestycji i rozwoju.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii przekonuje o pozytywnym wpływie deregulacji i nowych rozwiązań na konkurencyjność polskich firm, jednak atmosfera wśród przedsiębiorców pozostaje pełna ostrożności. Kluczowe dla skutecznego wdrożenia zapowiedzianych reform będzie sprawne przełożenie aktów prawnych na użyteczne i przejrzyste mechanizmy funkcjonowania organów kontrolnych oraz realne wsparcie dla podmiotów wdrażających nowe obowiązki – zwłaszcza w zakresie dostosowania do wymogów dostępności i cyfryzacji.