Chiny znoszą cła dla 53 krajów afrykańskich – nowa era współpracy gospodarczej

Chiny oferują bezprecedensowe zwolnienie z ceł 53 krajom afrykańskim – co oznacza nowa polityka Pekinu?

Pekin ogłosił znaczący zwrot w swojej polityce gospodarczej względem Afryki, oferując pełne zwolnienie z ceł dla 53 państw afrykańskich utrzymujących z Chinami stosunki dyplomatyczne. Decyzja, która została ogłoszona w czerwcu, nie obejmuje jedynie Eswatini – jedynego kraju kontynentu afrykańskiego, który nie utrzymuje oficjalnych relacji z Chinami ze względu na uznawanie Tajwanu [1] [2].

Nowe otwarcie gospodarcze – kontekst decyzji

Propozycja zniesienia ceł wpisuje się w szerszy kontekst długofalowej strategii Chin, które już od dwudziestu lat dynamicznie rozwijają współpracę z Afryką. Z danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego wynika, że Chiny są dziś największym partnerem handlowym Afryki Subsaharyjskiej: blisko 20% eksportu tego regionu trafia do Państwa Środka, a około 16% importu tamtejszych państw pochodzi właśnie z Chin. W 2023 roku wolumen handlu między Chinami a Afryką osiągnął rekordowe 282 miliardy dolarów [3].

Zniesienie ceł – deklaracje i kontrowersje

Pekin przedstawia politykę zerowych taryf jako dowód uczciwego podejścia do krajów afrykańskich, podkreślając promowanie modernizacji gospodarek i przeciwdziałanie zachodnim oskarżeniom o wykorzystywanie Afryki [5]. Równocześnie Xi Jinping zadeklarował, że Chiny zainwestują 51 miliardów dolarów w rozwój gospodarczego potencjału Afryki.

Eksperci zwracają jednak uwagę, że poprzednie umowy zazwyczaj faworyzowały interesy Chin. Wielu afrykańskich ekonomistów argumentuje, że nowe otwarcie to przede wszystkim narzędzie do umacniania pozycji Chin na Czarnym Lądzie i element globalnej rywalizacji, zwłaszcza z USA, a realne korzyści dla najsłabszych państw Afryki pozostają ograniczone. Cytowany przez agencję PAP Tadele Ferede z Uniwersytetu w Addis Abebie ocenił, że dotychczasowe rozwiązania przynosiły Afrykanom niewielkie korzyści w porównaniu ze wzrostem wpływów azjatyckiego mocarstwa [3].

Geopolityka i gospodarka – szersze konsekwencje

Krok Chin otwiera nowe szanse gospodarcze dla wielu afrykańskich eksporterów. Jednocześnie staje się narzędziem w globalnej rywalizacji wpływów na południu globu. Dla krajów takich jak Nigeria, Kenia czy Ghana zniesienie barier celnych może oznaczać wzrost eksportu – zwłaszcza w sektorze rolno-spożywczym, surowcowym i tekstylnym.

Afrykańscy partnerzy – często kraje o słabych gospodarkach – stają jednak przed wyzwaniem konkurowania na warunkach wyznaczanych przez potężne chińskie przedsiębiorstwa. Obserwatorzy wskazują, że podtrzymanie korzystnych skutków współpracy będzie wymagało nie tylko otwartości rynku, lecz również budowania zdolności produkcyjnych i inwestycji lokalnych.

Podsumowanie

Chiny, oferując 53 afrykańskim krajom całkowite zniesienie ceł, wzmacniają swoją pozycję strategicznego partnera kontynentu, ale również zaostrzają konkurencję o wpływy z Zachodem. Dla afrykańskich gospodarek decyzja ta może stanowić szansę na wzrost eksportu oraz dźwignię dla rozwoju, musi jednak iść w parze z szeroko zakrojonymi reformami, by uniknąć powiększania handlowych nierówności w relacjach z Pekinem.